2ο Θερινό Σεμινάριο για το Ρεμπέτικο στη Σκύρο.«Το ρεμπέτικο τραγούδι, ως μία από τις βασικες συνιστώσες του αστικού λαϊκού μας πολιτισμού"

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

Επιμέλεια-Παραγωγή:

Focus on Health Ε.Π.Ε.

Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση-Δημιουργικός Σχεδιασμός:

Multimedia Trend Ε.Π.Ε.

Σχεδιασμός εξωφύλλου: Κώστας Τρυφωνόπουλος

Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από τις εισηγήσεις των ομιλητών.

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής

νομοθεσίας (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς

συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως άνευ γραπτής αδείας

του εκδότη η κατά οποιονδήποτε τρόπο ή οποιοδήποτε μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή

άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός,

μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει

εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

3

Περιεχόμενα

Περιεχόμενα

Εισαγωγικό σημείωμα του οργανωτικού υπεύθυνου Γιώργου Μακρή. . . . . . . . . 5

Αναστασία Φαλτάιτς: Οι δραστηριότητες του Μουσείου Μάνου

και Αναστασίας Φαλτάιτς.. . . . . . . . . . . 7

Ελένη Κουκοβίνου: Η πολιτιστική παράδοση της Σκύρου. . . . . . . . . . . . . . . . 10

Μάνος Φαλτάιτς: Ένα επίμαχο θέμα: Ποιος είναι ο δημιουργός

των στίχων του «Χατζηκυριάκειου»;. . . . . . . . . 12

Νίκος Πολίτης: Το ελληνικό αστικό λαϊκό τραγούδι στον 19ο και

τον 20ο αιώνα: Προϊστορία, κατηγορίες, περιοδολόγηση, επιδράσεις

και εξέλιξη. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Θόδωρος Βασιλείου: Η μουσική των Ελλήνων και οι κλάδοι της . . . . . . 30

Κώστας Τσόπελας: Κατασκευή μπουζουκιού. . . . . . . . . 33

«Ρεμπέτικο» το τραγούδι δύο πόλεων. Ντοκιμαντέρ της Nefin Dinη.. . . . . . . . 37

Σπύρος Γκούμας: «Οι αφανείς λαϊκοί μουσικοί». . . . . . . . . . . 39

Κατάλογος συμμετεχόντων . . . . . . . . . 49

5

Εισαγωγή

Εισαγωγή

Αγαπητοί φίλοι και φίλες

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο κόσμος όλος και ιδιαίτερα η χώρα μας

περνούν μια μεγάλη κρίση, που μέχρι στιγμής δεν είχε εμφανιστεί σε όλη της

την έκταση και την ένταση στον αναπτυγμένο κόσμο. Πέρα από την γενικότε-

ρη οικονομική δυσπραγία, που εξαθλιώνει τους ασθενέστερους των συμπολιτών

μας, είμαστε μάρτυρες μιας αβάσταχτης και βάρβαρης έκπτωσης αξιών, σε όλους

τους τομείς της ζωής μας. Από τις απλές καθημερινές πράξεις μας μέχρι τις ανώ-

τερες εκφράσεις της κοινωνικοπολιτικής μας ζωής.

Η παρακμή και η σήψη έγιναν πλέον το αυτονόητο στη ζωή μας, σε μια προ-

σπάθεια «βίαιης» αποδοχής από μέρους μας ενός ιδιόμορφου κώδικα επικοι-

νωνίας, τον οποίο οι κοινωνικοπολιτικοί μας ταγοί, με την αμέριστη συμπα-

ράσταση των ποικίλων εκφράσεων ΜΜΕ, προσπαθούν να μας ενσωματώσουν

στη λογική μας.

Σε πείσμα των δύσκολων καιρών και της γενικότερης κατήφειας πραγματο-

ποιήσαμε το 2ο Σεμινάριο για το ρεμπέτικο και το λαϊκό μας τραγούδι (18-25

Ιουλίου 2010), βασισμένοι στην επιτυχία του πρώτου σεμιναρίου πέρσι στον ίδιο

φιλόξενο χώρο του λαογραφικού Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς.

Η βασική μας επιδίωξη δεν ήταν ούτε θα είναι ποτέ η οικονομική επιτυχία της

προσπάθειάς μας. Για όλους εμάς, που συμμετέχουμε σ' αυτή την υπόθεση, άξο-

νας της προσπάθειάς μας είναι η ηθική ικανοποίηση, που βασίζεται στην κοινή

μας συναίνεση, ότι το κομμάτι αυτό του λαϊκού μας πολιτισμού που υπηρετεί

το ρεμπέτικο και γενικότερα το λαϊκό μας τραγούδι, δεν πρέπει να ξεχαστεί και

να εξοστρακιστεί από επικίνδυνους «ειδήμονες» και συμφέροντα. Επί πλέον, η

μετάδοση της αγάπης για τη μουσική μας παράδοση στους νεότερους είναι μια

από τις κυρίαρχες δυναμικές που μας όπλισαν με θάρρος και κουράγιο να συνε-

χίσουμε και αυτή τη δίσεκτη χρονιά.

Πιστεύω πως στη ζωή, υπάρχουν αξίες, οι οποίες βρίσκονται πολύ πιο μπρο-

στά από την ανταλλακτική δυνατότητα του χρήματος. Υπάρχουν αξίες που πρέ-

πει να αγωνίζεται και να προσπαθεί κανείς γι' αυτές, όπως είναι το λαϊκό μας

τραγούδι με τις καλλιτεχνικές και ηθικές του αξίες, όπως αυτές δημιουργήθηκαν

από τους άγνωστους και γνωστούς συντελεστές του στο πέρασμα των χρόνων.

Θα ήθελα εκ μέρους όλων όσων συνέβαλαν στην πραγματοποίηση του 2ου σεμι-

ναρίου να ευχαριστήσω όσους συμμετείχαν σε αυτό, είτε ως σπουδαστές του σεμι-

ναρίου, είτε ως συμμετέχοντες στις παράλληλες εκδηλώσεις και τις μουσικές μας

6

«Το ρεμπέτικο τραγούδι, ως μία από τις βασικές διαχρονικές συνιστώσες του αστικού λαϊκού μας πολιτισμού»

βραδιές στα ταβερνάκια της Σκύρου παίζοντας με τα όργανά τους και τραγουδώ-

ντας τα μουσικά διαμάντια που οι φίλοι μας από το παρελθόν, ο Μάρκος, ο Βασί-

λης, ο Γιάννης, η Μαρίκα, η Σωτηρία, η Ιωάννα, ο Απόστολος, ο Μανώλης ...; και

τόσοι άλλοι απλόχερα μας κληρονόμησαν.

Πολλές φορές μου έρχονται στο μυαλό αυτές οι μικρές μουσικές μας στιγμές

στα νησιώτικα ταβερνάκια σαν μια προσπάθεια επικοινωνίας, ανίχνευσης και μέ-

θεξης, με αλάνθαστο οδηγό τη λαϊκή μας μουσική.

Πιστεύω ότι προσεγγίζοντας την αστική λαϊκή μας μουσική νιώσαμε ένα κομ-

μάτι του πολιτισμού μας, συμμετέχοντας καθημερινά και ενεργά σ' αυτή την

προσπάθεια.

Είμαστε τυχεροί γιατί μαζί μας αυτή τη χρονιά ήταν ο Σπύρος Γκούμας, ένας

δεξιοτέχνης μουσικός με βαθειά γνώση του αντικειμένου της λαϊκής μας μουσι-

κής -και όχι μόνο-, ο οποίος όπως οι γνήσιοι καλλιτέχνες αντλεί, με τη βοήθεια

της τέχνης του, προσωπική στάση ζωής, ιδιαίτερα αυτή την κρίσιμη και θλιβερή

περίοδο της ζωής μας, δίνοντας ανάσες ομορφιάς και στη δική μας ζωή.

Είμαστε τυχεροί γιατί συνεργαζόμαστε, όπως και στο 1ο σεμινάριο, με δύο ανι-

διοτελείς και γενναιόδωρους ανθρώπους τον Μάνο και την Αναστασία που μας

διέθεσαν αφιλοκερδώς τους χώρους του λαογραφικού μουσείου.

Είμαστε τυχεροί γιατί οι άνθρωποι του Πνευματικού Κέντρου της Σκύρου και

οι Σκυριανοί πολίτες στήριξαν την προσπάθειά μας και ελπίζουμε ότι θα συνεχί-

σουν να την στηρίζουν και στο μέλλον.

Είμαστε τυχεροί γιατί τα μέλη του μουσικού σχήματος των «παραπεταμένων»

Φωτεινή Καράμπαμπα, Κώστας Τρυφωνόπουλος, Ρένα Στρούλιου και Γιώργος

Χαρατσής κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να πραγματοποιηθεί το 2ο

σεμινάριο για το αστικό και λαϊκό μας τραγούδι.

Ένα ζεστό ευχαριστώ σε όλους

Ο Οργανωτικός Υπεύθυνος

Γιώργος Μακρής
ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑ ΚΑΤΩ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ:
http://www.teipir.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=147&Itemid=65
http://www.faltaits.gr/images/praktika2_2010.pdf